Pahiyas Festival - Lễ hội sắc màu tôn vinh mùa màng bội thu ở Philippines
Lễ hội Pahiyas tại Lucban, Philippines là bản hòa ca rực rỡ của màu sắc, nông sản và tín ngưỡng, tôn vinh Thánh Isidore và lòng biết ơn mùa màng bội thu.
Vào mỗi ngày 15 tháng 5 hằng năm, thị trấn nhỏ Lucban thuộc tỉnh Quezon, Philippines lại khoác lên mình chiếc áo hội rực rỡ nhất trong năm. Pahiyas Festival – lễ hội dân gian lâu đời được tổ chức nhằm tôn vinh Thánh Isidore the Laborer, vị thánh bảo trợ nông dân, là dịp người dân nơi đây thể hiện lòng biết ơn với đất trời, mùa màng và công sức lao động.
Không giống bất kỳ lễ hội nào khác ở Đông Nam Á, Pahiyas biến những con đường nhỏ hẹp của Lucban thành một bảo tàng nghệ thuật nông nghiệp sống động, nơi các ngôi nhà trở thành tác phẩm nghệ thuật đậm chất bản địa, gói trọn niềm tự hào của một cộng đồng nông nghiệp gắn bó bền chặt với đất đai.
Lễ hội Pahiyas có nguồn gốc từ thời kỳ Tây Ban Nha đô hộ Philippines (thế kỷ 16). Khi Thiên Chúa giáo lan rộng, người dân địa phương bắt đầu tổ chức lễ mừng vào ngày kính Thánh Isidore, một nông dân sống ở Tây Ban Nha thế kỷ 12 nổi tiếng với lòng tin tôn giáo và sự siêng năng.
Ban đầu, người dân mang nông sản đến nhà thờ để dâng lên vị thánh, cầu cho một mùa vụ mới bội thu. Tuy nhiên, do lượng nông sản quá lớn, nhà thờ không thể chứa hết nên người ta quyết định treo chúng ngay trước nhà – từ đó hình thành truyền thống trang trí nhà cửa bằng nông sản trong lễ hội.
Theo thời gian, Pahiyas trở thành một trong những lễ hội lớn nhất và được chờ đón nhất ở Philippines, thu hút hàng chục nghìn du khách mỗi năm.
Một trong những yếu tố khiến Pahiyas trở nên đặc biệt chính là kiping – loại bánh gạo mỏng, sặc sỡ, được tạo hình thành lá hoặc hoa, sấy khô và dùng để trang trí. Kiping không chỉ mang tính biểu tượng mà còn là niềm tự hào của người dân Lucban bởi sự công phu trong chế biến.
Để làm ra kiping, người dân nghiền gạo thành bột mịn, pha với nước màu tự nhiên từ củ dền, lá dứa, nghệ, sau đó đổ vào khuôn lá chuối và hấp chín. Sau khi khô, chúng được sắp xếp công phu thành hoa sen, chùm nho, vầng hào quang hoặc các họa tiết đối xứng phức tạp treo khắp nhà.
Không chỉ đẹp mắt, kiping còn ăn được. Vào cuối lễ hội, người dân thường chiên giòn kiping để đãi khách như một món ăn vặt truyền thống.
Trong suốt thời gian lễ hội, người dân Lucban thi nhau trang trí mặt tiền nhà mình bằng nông sản bản địa như lúa, ngô, dừa khô, chuối, cà chua, cà tím, ớt, đu đủ, thậm chí cả cá khô và bánh mì. Các vật phẩm được kết lại thành hình vòm cung, tranh ảnh, họa tiết dân gian hoặc hoa văn Công giáo.
Mỗi ngôi nhà như một tác phẩm nghệ thuật riêng biệt, phản ánh gu thẩm mỹ, lòng hiếu khách và niềm tự hào của gia chủ. Chính quyền địa phương còn tổ chức cuộc thi nhà trang trí đẹp nhất, khiến tinh thần thi đua trong cộng đồng càng thêm sôi động.
Pahiyas không chỉ là một sự kiện thị giác mà còn là một lễ hội văn hóa – tôn giáo sâu sắc. Lễ rước thánh (procession) là phần linh thiêng nhất, khi tượng Thánh Isidore được rước qua các con phố, ngang qua những ngôi nhà trang trí kỳ công như lời mời chào ngài ban phước lành.
Bên cạnh đó là hàng loạt hoạt động sôi động: các buổi hòa nhạc dân gian, hội chợ ẩm thực, trình diễn văn hóa truyền thống, thi vẽ tranh, thi hoa hậu, múa lân kiểu Philippines… khiến cả thị trấn Lucban sống trong bầu không khí hội hè kéo dài suốt tuần.
Đặc biệt, các món ăn đặc sản địa phương như pancit habhab (mì ăn không dùng đũa), longganisang Lucban (xúc xích tỏi lên men), và kiping chiên giòn là những hương vị không thể bỏ lỡ với du khách.
Mỗi mùa Pahiyas, Lucban đón hàng chục nghìn du khách từ Manila, Cebu, Mindanao và cả khách quốc tế. Họ đến không chỉ để chiêm ngưỡng một thị trấn biến thành "bảo tàng ngoài trời", mà còn để cảm nhận nếp sống gắn bó cộng đồng, lòng mộ đạo, và sự sáng tạo không giới hạn của người dân nơi đây.
Đặc biệt, du khách còn có thể tham gia các lớp làm kiping, trải nghiệm làm nông trong vườn địa phương hoặc tham gia các trò chơi dân gian như đua trâu, leo cột mỡ, ném vòng…
Không đơn thuần là một lễ hội truyền thống, Pahiyas đang được xem là mô hình mẫu cho phát triển du lịch văn hóa – cộng đồng bền vững ở Philippines. Lễ hội giúp quảng bá sản phẩm nông nghiệp địa phương, thúc đẩy du lịch sinh thái và gìn giữ nghề truyền thống.
Nhiều tổ chức phi chính phủ, học viện văn hóa và trường đại học đang phối hợp với Lucban để lưu trữ, nghiên cứu và số hóa các mẫu trang trí nhà cửa qua các năm, biến chúng thành tài nguyên học thuật và truyền cảm hứng sáng tạo cho thế hệ sau.
CÓ THỂ BẠN SẼ THÍCH
