Bắp Cải Ngọc Bích - Quốc Bảo của Đài Loan và biểu tượng của vẻ đẹp thanh khiết
Tại Bảo tàng Cố Cung Quốc Gia Đài Bắc, “Bắp Cải Ngọc Bích” không chỉ là kiệt tác chạm khắc, mà còn là biểu tượng tinh thần về sự thanh cao, kiên định và vẻ đẹp vượt thời gian.
Trong căn phòng trưng bày tĩnh lặng của Bảo tàng Cố Cung Quốc Gia Đài Bắc, giữa hàng trăm ngàn cổ vật mang dấu ấn hàng nghìn năm lịch sử, có một hiện vật luôn khiến du khách dừng lại thật lâu. Không phải vì nó lấp lánh vàng son, mà vì nó giản dị, trong trẻo – một bắp cải bằng ngọc bích.
Người Đài Loan gọi nó bằng tất cả niềm tự hào: “Bắp Cải Ngọc Bích” (Jadeite Cabbage) – quốc bảo của đất nước, biểu tượng cho sự tinh khiết và may mắn, cho vẻ đẹp thanh cao và bền bỉ của con người.
Một khối ngọc và bàn tay hóa phép của con người
“Bắp Cải Ngọc Bích” được chế tác từ một khối ngọc bích tự nhiên có hai sắc: trắng ngà và xanh lục. Dưới bàn tay khéo léo của nghệ nhân triều Thanh, hai sắc ngọc ấy được tận dụng hoàn hảo: phần trắng trở thành thân bắp, phần xanh hóa thành những lá non cuộn xoắn mềm mại.
Những đường vân ngọc tự nhiên được giữ lại, hòa quyện cùng kỹ thuật chạm khắc tinh vi, tạo nên hiệu ứng thị giác như thật. Ở góc nhìn gần, du khách có thể thấy từng nếp lá mỏng đến mức ánh sáng có thể xuyên qua. Ở phía trên, hai sinh vật nhỏ – con ve sầu và con châu chấu – ẩn mình giữa lớp lá, khiến người xem không khỏi ngỡ ngàng trước sự sống động đến vi diệu.
Không chỉ là thử thách kỹ thuật, đó còn là tuyên ngôn của nghệ thuật chạm ngọc Trung Hoa: khi con người hiểu thiên nhiên đến tận cùng, họ có thể tái sinh nó bằng vẻ đẹp bất tử.
Ý nghĩa biểu trưng: từ một món hồi môn đến biểu tượng quốc gia
Theo các nhà nghiên cứu, tác phẩm này từng là của hồi môn của một phi tần trong triều Thanh. Trong văn hóa truyền thống Trung Hoa, bắp cải (cải trắng) tượng trưng cho sự trong sạch và thanh liêm; ve sầu tượng trưng cho sự hồi sinh và trường thọ; còn châu chấu là biểu trưng cho sự sinh sôi, nảy nở, no đủ.
Ba yếu tố ấy – thanh khiết, bền bỉ và trù phú – hòa quyện lại tạo thành lời chúc phúc dành cho người phụ nữ khi bước vào hôn nhân, đồng thời là lời cầu mong phúc lộc viên mãn cho gia đình.
Theo thời gian, ý nghĩa ấy vượt khỏi khuôn khổ cung đình để trở thành biểu tượng văn hóa dân tộc. Với người Đài Loan, “Bắp Cải Ngọc Bích” không chỉ là cổ vật – mà là tinh thần: trong sáng, kiên định, và biết tìm thấy vẻ đẹp trong sự giản dị.
Khi ánh sáng chạm vào ngọc – khoảnh khắc sống động bất ngờ
Bước vào phòng trưng bày, du khách thường ngạc nhiên khi thấy hiện vật chỉ cao hơn 18 cm – nhỏ bé hơn tưởng tượng, nhưng rực rỡ đến khó tin. Dưới ánh sáng mờ ảo được tính toán kỹ lưỡng, khối ngọc dường như “thở”: sắc xanh phản chiếu ánh sáng dịu, sắc trắng như có sương phủ.
Từng chi tiết chạm khắc nổi bật trên nền đá bán trong suốt, khiến “bắp cải” trông như vừa được hái từ khu vườn hoàng gia trong một buổi sáng tinh mơ. Người ta nói, vẻ đẹp thật sự của “Bắp Cải Ngọc Bích” không nằm ở độ tinh xảo, mà ở cảm giác thiên nhiên đang sống trong đá.
Giữa kho tàng 700.000 cổ vật – vì sao chỉ một bắp cải khiến thế giới dừng lại?
Bảo tàng Cố Cung Quốc Gia Đài Bắc là một trong những kho báu văn hóa lớn nhất châu Á, lưu giữ hơn 700.000 cổ vật từ các triều đại Trung Hoa – từ đồ đồng nhà Thương, ngọc nhà Chu, gốm sứ nhà Minh – Thanh, đến thư pháp, tranh thủy mặc của các bậc danh họa.
Thế nhưng, giữa vô số bảo vật ấy, “Bắp Cải Ngọc Bích” vẫn là tâm điểm. Mỗi năm, hàng triệu lượt khách từ khắp thế giới đổ về đây chỉ để nhìn tận mắt khối ngọc nhỏ bé ấy – điều hiếm thấy trong lịch sử bảo tàng.
Có lẽ vì nó không chỉ là hiện vật, mà là câu chuyện về mối giao hòa giữa con người và tự nhiên, giữa khéo léo và khiêm nhường, giữa cái hữu hạn của đời người và cái vĩnh hằng của nghệ thuật.
Từ hoàng cung đến bảo tàng – hành trình của một kiệt tác
Tác phẩm này được cho là từng thuộc về phi tần của Quang Tự Đế, vị hoàng đế thứ 11 của triều Thanh, và được trưng bày trong cung Trường Xuân – nơi ở của hoàng hậu.
Sau sự sụp đổ của triều đại, cổ vật này cùng nhiều bảo vật khác được chuyển về Bảo tàng Cố Cung ở Bắc Kinh, rồi theo dòng lịch sử sang Đài Loan vào giữa thế kỷ XX.
Từ đó đến nay, nó trở thành “linh hồn” của Bảo tàng Cố Cung Quốc Gia Đài Bắc, được đặt trong phòng trưng bày đặc biệt, cùng hai tác phẩm khác cũng nổi tiếng không kém: “Thịt ba chỉ bằng đá mã não” và “Bình hoa ngọc bích hình quả bầu”.
Bộ ba này được xem là “Tam bảo ngọc thực” – ba kiệt tác thể hiện đỉnh cao nghệ thuật mô phỏng thiên nhiên trong chạm ngọc Trung Hoa cổ đại.
Gặp gỡ hiện vật – chạm đến tinh thần Á Đông
Điều đặc biệt khi chiêm ngưỡng “Bắp Cải Ngọc Bích” là cảm giác gần gũi. Không mang dáng vẻ xa hoa hay quyền lực, nó giản dị như chính hình ảnh của người nông dân – biểu tượng của cần cù, thanh sạch, và lòng tin vào sự tái sinh.
Cái đẹp ở đây không đến từ vật chất quý hiếm, mà từ cách con người gửi tâm hồn mình vào đá. Đó là tinh thần Á Đông sâu sắc – coi trọng sự tinh khiết, biết hài lòng với cái bình dị, và tôn vinh thiên nhiên như một phần của đạo sống.
Một biểu tượng vượt khỏi biên giới
Ngày nay, “Bắp Cải Ngọc Bích” không chỉ là niềm tự hào của người Đài Loan. Nó xuất hiện trong sách giáo khoa, trên tem bưu chính, và cả trong các chiến dịch quảng bá du lịch quốc gia.
Nhiều người gọi nó là “nàng công chúa của ngọc bích”, bởi sự duyên dáng, mong manh mà kiêu hãnh.
Các nhà phê bình nghệ thuật cho rằng sức hấp dẫn của kiệt tác này nằm ở chỗ: nó không phô diễn quyền lực, không áp đặt sự ngưỡng mộ – nó chỉ “hiện diện” và lặng lẽ khiến người ta phải dừng lại, chiêm ngưỡng và suy ngẫm.
Đứng giữa dòng du khách trong phòng trưng bày, bạn sẽ thấy mọi người đều im lặng. Không ai nói nhiều. Một vài tiếng máy ảnh nhỏ nhẹ, một vài ánh nhìn chăm chú.
Cảm giác ấy – khi cả căn phòng cùng “thở chậm” trước một khối ngọc 200 năm tuổi – chính là sức mạnh của nghệ thuật chân chính.
Rời khỏi bảo tàng, bước ra đường phố tấp nập của Đài Bắc, bạn sẽ mang theo một cảm giác khác lạ: rằng giữa thế giới hiện đại, vẫn có những vẻ đẹp khiến con người tìm lại sự tĩnh tại trong tâm hồn.
Kết tinh của thời gian, ký ức và niềm tin
“Bắp Cải Ngọc Bích” không chỉ là minh chứng cho kỹ thuật chạm khắc bậc thầy, mà còn là kết tinh của triết lý sống Á Đông:
“Cái đẹp thật sự không nằm ở sự hoàn hảo, mà ở cách ta cảm nhận được sự sống trong từng khiếm khuyết.”
Khối ngọc ấy từng có vết nứt tự nhiên, nhưng chính vết nứt đó lại giúp nghệ nhân tạo nên sự chuyển sắc kỳ diệu giữa trắng và xanh. Vẻ đẹp của nó vì thế không đến từ sự vô tì vết, mà từ cách con người chấp nhận và biến điều chưa hoàn hảo thành điều tuyệt mỹ.
Người đến Đài Bắc có thể bị cuốn hút bởi những khu chợ đêm rực rỡ, những tòa tháp chọc trời, hay hương vị trà ô long tinh tế. Nhưng rồi, trong hành trình ấy, họ vẫn tìm đến Bảo tàng Cố Cung – để ngắm nhìn một “bắp cải bằng ngọc” và nhận ra điều tưởng chừng giản đơn:
“Giữa thế giới biến động, cái đẹp tĩnh lặng và chân thật luôn khiến ta rung động sâu sắc nhất.”
CÓ THỂ BẠN SẼ THÍCH
