Khám phá Kyrgyzstan, hành trình tự lái xuyên Trung Á - Bài số 1
Một chuyến đi dài 2.400 km từ Kazakhstan đến Kyrgyzstan bằng ô tô tự lái, nơi núi đồi, thảo nguyên và văn hóa bản địa mở ra hành trình độc bản.
Từ trang sách đến quyết định lên đường
Có những chuyến đi không bắt đầu từ tấm bản đồ, mà từ một trang sách. Với tôi, đó là Chingiz Aitmatov – nhà văn lớn của Kyrgyzstan. Trong những tác phẩm như Người thầy đầu tiên hay Núi đồi và thảo nguyên, ông viết về tuổi thơ, ký ức, về cỏ thảo nguyên xanh biếc và những số phận gắn liền với núi đồi.
Đọc nhiều năm, tôi từng mơ về một ngày được đặt chân đến vùng đất ấy. Năm nay, khi “trend đi Trung Á” bỗng rộ lên, tôi quyết định biến giấc mơ thành hiện thực: một chuyến đi xuyên Kazakhstan – Kyrgyzstan bằng ô tô tự lái.
Tổng hành trình dài khoảng 2.400 km, gói trong 10 ngày, bao gồm 2 ngày bay. Trung bình mỗi ngày chạy 300 km, khởi hành 8h sáng, kết thúc lúc 6h chiều. Tour tổ chức theo kiểu đặc biệt: đoàn tự cầm lái. Mỗi người nhận trước lịch trình, có thể bỏ bớt điểm không thích hoặc dừng thêm nơi mình muốn, miễn đảm bảo tiến độ chung. Tự do, dễ chịu, và cũng đầy thử thách.
Ngày 0: Đà Nẵng – Almaty (Kazakhstan)
Để khởi đầu thuận lợi, chúng tôi bay từ Hà Nội vào Đà Nẵng từ tối hôm trước, đề phòng trễ chuyến. Sáng hôm sau, đoàn lên máy bay Air Astana đi Almaty. Hãng hàng không quốc gia Kazakhstan gây ấn tượng tốt: chuyến bay 8 tiếng phục vụ 3 bữa ăn, ghế rộng, có giải trí, chăn màn đầy đủ, lịch sự và đúng giờ.
17h30, máy bay hạ cánh xuống Almaty. Hoàng hôn phủ xuống thành phố lớn nhất Kazakhstan.
Kazakhstan và Kyrgyzstan đều miễn visa 60 ngày cho công dân Việt Nam. Thủ tục nhập cảnh nhanh chóng. Nhân viên an ninh hỏi vài câu bằng tiếng Nga, tôi trả lời lõm bõm, rồi họ lại mỉm cười. Ở hai nước này, ngôn ngữ ưu tiên lần lượt là: tiếng quốc gia – tiếng Nga – tiếng Anh. Người trẻ ở thành phố, điểm du lịch nói được tiếng Anh, vùng sâu thì vẫn là tiếng Nga. Nhiều khi tôi nói Nga, họ lại trả lời bằng Anh – mặc định khách du lịch dùng tiếng Anh.
Việc đầu tiên là đổi tiền tại sân bay. 1 USD đổi được 543 tenge, chủ yếu dùng để đổ xăng. Ở Kazakhstan, giá xăng chỉ 10.000 đồng/lít – rẻ đến mức chúng tôi chỉ việc hô “đầy bình”.
Chiếc LX470 đón chúng tôi về khách sạn. Nhưng bạn đồng hành chính của tôi là chiếc Toyota FJ Cruiser đời 2006, nhập Mỹ, động cơ 4.0 V6, hai cầu. Xe không mới, lốp mòn, kính lái trầy xước, gạt mưa cũ, nhưng ổn định và khỏe – điều cần nhất cho những con đường gồ ghề Kyrgyzstan. Giá thuê 24 triệu cho 9 ngày, tự đổ xăng, tự chịu phạt.
Tối, chúng tôi dạo Almaty. Thành phố đông dân nhất Kazakhstan, từng là thủ đô cho đến 1997. Almaty pha trộn nét Âu hiện đại và dấu ấn Liên Xô cũ.
Công viên Panfilov với tượng 28 chiến sĩ bảo vệ Moskva. Nhà thờ Zenkov bằng gỗ, lung linh ánh đèn. Dù gần nửa đêm, trẻ em vẫn chơi đùa, người dân ngồi ghế đá trò chuyện. Một sự yên bình dễ mến.
Ngày 1: Từ Almaty sang Bishkek (Kyrgyzstan)
Sáng hôm sau, đoàn khởi hành đến cửa khẩu Korday. Trước đó, chúng tôi mua eSIM gói ba nước: Uzbekistan – Kazakhstan – Kyrgyzstan. Qua biên giới không cần thay sim, rất tiện.
Đường đi, chúng tôi dùng ứng dụng 2GIS để báo tốc độ giới hạn, kết hợp Google Maps dẫn đường. Biển báo ở đây đặc biệt: nếu kèm hình camera, nghĩa là có chốt bắn tốc độ. Kazakhstan và Kyrgyzstan cũng có nhiều vùng mất sóng, nên tuyệt đối không tắt ứng dụng khi đang chạy.
Đến trưa, đoàn tới cửa khẩu. Thủ tục khá đặc thù: tất cả hành khách phải xuống xe đi bộ qua, chỉ tài xế được ngồi trên xe lái. Xe và hành lý đều bị kiểm tra. Nhưng với du khách Việt, thủ tục diễn ra nhanh chóng. Lưu ý: không được chụp ảnh trong cửa khẩu.
Qua biên giới, chúng tôi chạy thẳng đến Bishkek, thủ đô Kyrgyzstan. Điểm dừng đầu tiên là chợ Osh. Gần 5h chiều, chợ bắt đầu vãn. Tôi mua nho khô, mơ khô, hạt, nhưng thấy không mềm, ngon như ở Thổ Nhĩ Kỳ. Trái cây tươi thì tuyệt vời: cherry, đào vừa rẻ vừa ngọt.
Tối, chúng tôi đến quảng trường Ala Too – trung tâm thủ đô, rồi sang Oak Park và Quảng trường Chiến thắng. Bishkek hiện ra với dãy nhà tập thể kiểu Xô Viết, đường phố nhỏ, đôi khi tắc. Một thành phố pha trộn quá khứ và hiện tại.
Ngày 2: Bishkek – Tháp Burana – Hồ Son Kul
Ngày thứ ba, chúng tôi bước vào thử thách lớn: quãng đường gần 400 km, trong đó 100 km đường xấu. Kyrgyzstan là thế, khoảng một phần ba đường chưa trải nhựa: đá dăm, ổ gà, đường đất. SUV trở thành sự lựa chọn đúng đắn.
Điểm dừng sáng là tháp Burana – ngọn minaret thế kỷ 11, từng cao 45 m, nhưng động đất thế kỷ 15 đã làm sụp một nửa. Con đường đến Burana có hàng táo dại ven đường, xanh mướt. Tôi tranh thủ xuống xe chụp ảnh, chờ đoàn.
Ăn trưa tại Kochkor, trong quán nhỏ tên Fatima. Pizza nóng hổi, vỏ bánh nướng ngay tại chỗ. Tôi nhận ra: ở Kyrgyzstan, bánh mì, mỳ, pizza thường được làm tươi, không công nghiệp.
Chiều, chúng tôi rẽ vào đường dẫn đến hồ Son Kul. Con đường đi qua đèo Kalmak, cao 3.447 m. Trước khi đi, cả đoàn uống thuốc chống say độ cao. Trên đỉnh đèo, trời lạnh, âm u, nhưng cảnh núi non hùng vĩ.
Vì nhầm bản đồ, tôi chạy lạc vào trại phía bắc hồ, trong khi đoàn ở phía nam. Sóng điện thoại mất hẳn. Tôi xin wifi của một trại du mục để định vị. Lúc 5h chiều, dân làng lùa đàn gia súc về trại: ngựa, bò, cừu chen nhau giữa ánh hoàng hôn. Một cảnh tượng thảo nguyên sống động.
Son Kul – hồ lớn thứ hai Kyrgyzstan – nằm ở độ cao hơn 3.000 m trên dãy Thiên Sơn. Hồ rộng, chạy nửa vòng cũng mất 50 km. Đường xuống trại phía nam lổn nhổn ổ gà, nhưng kịp đến trước khi mặt trời lặn.
Đêm, chúng tôi ngủ trong lều Yurt truyền thống. Ngước nhìn mái vòm gỗ đan, tôi thấy cả bầu trời trong đó. Ngoài kia, gió thảo nguyên rì rầm. Một đêm đáng nhớ.
Ẩm thực và văn hóa – những bất ngờ nhỏ
Trung Á đón chúng tôi bằng ẩm thực độc đáo. Ở Kazakhstan, xăng rẻ khiến xe khỏe trở thành “tội ác ngọt ngào”. Ở Kyrgyzstan, hoa quả ngon bất ngờ. Những bữa ăn giản dị nhưng tràn ký ức: bánh mì nướng tươi, thịt cừu, gà, bò. Có khi chỉ là một bình trà pha siro, cũng đủ làm chúng tôi uống căng bụng.
Một điểm ấn tượng khác là sự sạch sẽ. Dù đi qua những thị trấn nhỏ, đường phố vẫn tinh tươm, không có rác. Các trạm xăng thường kèm siêu thị mini, nhà vệ sinh sạch sẽ.
Cái được và cái chưa
Sau vài ngày, tôi tổng kết:
- An toàn, tự do: đặc biệt ở Kyrgyzstan, ít cảnh sát giao thông, thoải mái.
- Đồ ăn ngon, giá rẻ: từ thịt nướng, pizza, trái cây.
- Cơ sở vật chất ổn: khách sạn sạch sẽ, nhà vệ sinh tiện nghi.
- Chi phí thấp: xăng rẻ, ăn uống tiết kiệm.
Điểm trừ: đường xấu, ổ gà dày đặc; hướng dẫn viên bản địa chưa thật chuyên nghiệp. Nhưng chính sự mộc mạc ấy lại khiến chuyến đi thêm chân thật.
Đó mới chỉ là ba ngày đầu trong hành trình 10 ngày xuyên Kazakhstan – Kyrgyzstan. Nhưng ngần ấy cũng đủ để tôi thấy Trung Á vừa thô ráp vừa quyến rũ.
Từ Almaty hoa lệ đến Bishkek đậm màu Xô Viết. Từ tháp Burana nghìn năm tuổi đến hồ Son Kul mênh mông. Từ những con đường ổ gà đến những đêm Yurt gió rì rầm.
Có lẽ, Kyrgyzstan không dành cho ai tìm kiếm tiện nghi hoàn hảo. Nhưng với những người muốn sống chậm, muốn chạm vào văn hóa, thiên nhiên, ký ức – nơi đây là một hành trình đáng để đi, ít nhất một lần trong đời.
CÓ THỂ BẠN SẼ THÍCH
