Thủy cung Canada dọa giết 30 cá voi trắng
Giữa vẻ tráng lệ của Thác Niagara, Marineland – thủy cung nổi tiếng Canada – đang đứng trước thảm kịch: 30 cá voi Beluga có thể bị kết liễu nếu không được cứu trợ.
Niagara – nơi dòng nước trắng xóa cuộn trào, nơi những đám sương mờ bao phủ cả bầu trời, vẫn là điểm đến mơ ước của hàng triệu du khách mỗi năm. Nhưng ít ai biết, chỉ cách đó không xa, có một nơi khác cũng tràn ngập tiếng nước — nhưng là tiếng kêu trong lồng kính.
Đó là Marineland, công viên giải trí kiêm thủy cung khổng lồ ở Ontario, từng được mệnh danh là “niềm tự hào của Canada”. Nơi đây từng chào đón hàng triệu lượt khách, là chốn trẻ thơ reo hò trước những màn biểu diễn của cá voi trắng. Thế nhưng, dưới ánh đèn sân khấu ấy, có những câu chuyện chưa bao giờ được kể trọn.
Trong những hồ nước nhân tạo rộng lớn, khoảng 30 cá thể Beluga — loài được mệnh danh là “thiên thần của đại dương” — đang chờ đợi một phán quyết: sống hay chết.
Thành lập từ năm 1961, Marineland từng là biểu tượng của ngành du lịch Canada. Thủy cung này có quy mô khổng lồ, với hàng trăm cá thể sinh vật biển được nuôi nhốt để phục vụ du khách.
Nhưng thời thế đã đổi. Khi nhận thức về quyền động vật ngày càng phát triển, những chương trình biểu diễn cá voi dần bị xem là tàn nhẫn. Từ năm 2019, hàng loạt cáo buộc được gửi đến chính quyền Ontario về điều kiện chăm sóc tồi tệ tại Marineland: hồ nước xuống cấp, môi trường ô nhiễm, và các cá thể cá voi thường xuyên có dấu hiệu căng thẳng.
Theo dữ liệu công bố, ít nhất 20 cá thể Beluga và một con Orca đã chết trong giai đoạn 2019–2023. Mỗi cái chết lặng lẽ là một dấu chấm buồn cho lịch sử dài của công viên này.
Marineland từng hy vọng bán hoặc chuyển giao số cá Beluga còn lại cho Chimelong Ocean Kingdom – một công viên hải dương lớn ở Trung Quốc. Nhưng kế hoạch đó bị Bộ Thủy sản Canada bác bỏ. Lý do: nước này đã cấm xuất khẩu động vật biển có vú dùng cho mục đích giải trí, nhằm chấm dứt “vòng luẩn quẩn của nuôi nhốt”.
Khi cánh cửa cuối cùng khép lại, Marineland chỉ còn một lựa chọn: cầu cứu chính phủ.
Ngày 3/10, ban quản lý Marineland gửi đi một bức thư lạnh lùng nhưng đầy tuyệt vọng: “Chúng tôi đang trong tình trạng tài chính cực kỳ khủng hoảng. Nếu không có sự hỗ trợ kịp thời, chúng tôi sẽ không thể duy trì sự sống cho các cá thể Beluga.”
Họ đặt ra thời hạn – ngày 7/10 – như một tối hậu thư. Nếu chính phủ không can thiệp, họ sẽ buộc phải “eutanazie” – tức kết thúc sự sống của 30 cá thể Beluga còn lại.
Cụm từ “chết nhẹ nhàng” nghe có vẻ nhân đạo, nhưng thực tế là một bi kịch. Nó phơi bày cách con người dùng sự vô cảm để che đi trách nhiệm với những sinh linh bị giam cầm vì niềm vui ngắn ngủi của chính mình.
Trước phản ứng dữ dội từ dư luận, chính quyền Ontario lên tiếng: “Chúng tôi sẽ làm bất cứ điều gì cần thiết để bảo đảm phúc lợi cho các cá thể này.” Họ thậm chí xem xét khả năng tịch thu công viên nếu Marineland không còn đủ năng lực vận hành.
Nhưng thời gian đang trôi. Những hồ nước nhân tạo kia vẫn lặng im. Và những con Beluga, vốn sinh ra để bơi giữa dòng nước lạnh giá vùng Bắc Cực, giờ chỉ có thể xoay tròn trong không gian vài trăm mét vuông.
Cá voi Beluga được xem là một trong những loài thông minh và có khả năng giao tiếp phong phú nhất trong thế giới biển sâu. Chúng hát. Chúng biết cười. Chúng nhận ra nhau qua âm thanh – thứ mà con người gọi là “ngôn ngữ của đại dương.”
Trong tự nhiên, Beluga sống theo bầy, di cư hàng trăm cây số mỗi năm. Nhưng trong Marineland, hành trình ấy chỉ dài vài sải vây. Những bức tường kính trong suốt trở thành biên giới cuối cùng của tự do.
Các nhà hoạt động môi trường ví Marineland như “nhà tù nước” – nơi những sinh vật đáng lẽ thuộc về đại dương bị nhốt để phục vụ du khách. “Khi bạn nhìn thấy chúng mỉm cười, đó không phải niềm vui – mà là hình dáng tự nhiên của hàm cá voi,” một nhà nghiên cứu bình luận cay đắng.
Liệu lòng trắc ẩn có đủ để thay đổi cách chúng ta đối xử với những sinh vật cùng chung hành tinh? Marineland không phải là câu chuyện đầu tiên, và chắc chắn cũng không phải là câu chuyện cuối cùng.
Từ SeaWorld ở Mỹ đến Ocean Park ở Hồng Kông, hàng loạt công viên hải dương đang đối mặt làn sóng phản đối toàn cầu. Người ta bắt đầu đặt câu hỏi: “Liệu ta có quyền biến sinh linh hoang dã thành công cụ giải trí?”
Câu hỏi ấy vượt khỏi phạm vi của luật pháp hay kinh tế – nó chạm vào nền tảng đạo đức. Bởi mỗi quyết định “giết nhẹ nhàng” đều mang theo một phần im lặng trong tâm hồn con người.
Một thế giới văn minh không chỉ được đo bằng thành phố cao tầng, mà còn bằng cách ta lắng nghe tiếng kêu của những sinh linh bé nhỏ nhất.
Ở Marineland hôm nay, tiếng nước vẫn rì rầm chảy qua những bức tường kính. Nhưng không còn tiếng hát Beluga nào vang lên.
Niagara vẫn đẹp, vẫn hùng vĩ, vẫn khiến con người choáng ngợp. Nhưng giữa khung cảnh ấy, có một nỗi lặng lẽ khó gọi tên. Nơi những giọt nước tung bọt trắng kia, dường như có cả nước mắt của đại dương.
Câu chuyện Marineland không chỉ là bi kịch của 30 cá thể cá voi trắng. Nó là lời nhắc rằng: tự do không thể được nuôi trong bể. Và rằng tiếng hát của biển cả – nếu im bặt – sẽ để lại khoảng trống không gì lấp nổi trong lương tri con người.
CÓ THỂ BẠN SẼ THÍCH
