Đặc tính địa phương định hình xu hướng ẩm thực từ bình dân đến cao cấp
Bên cạnh trải nghiệm ẩm thực đơn thuần, du khách ngày càng coi trọng việc tìm hiểu câu chuyện văn hóa ẩm thực đằng sau mỗi món ngon tại điểm đến bởi ẩm thực hàm chứa lối sống và văn hóa địa phương. Đặc tính địa phương cũng được dự báo là một trong những xu hướng chủ đạo định hình du lịch ẩm thực cao cấp tại Châu Á - Thái Bình Dương trong năm 2025.
Xu hướng tìm hiểu câu chuyện văn hóa ẩm thực lên ngôi trong năm 2024
Không chỉ đơn thuần là giá trị dinh dưỡng, những món ăn và thức uống được coi là đặc sản địa phương còn phản ánh lối sống được trao truyền qua nhiều thế hệ. Chính những nguyên vật liệu, công thức nấu ăn gia truyền, kỹ thuật nấu nướng và cách thức thưởng thức món ăn không chỉ thể hiện những phong vị đặc trưng của mỗi vùng đất mà còn phản ánh những giá trị và niềm tin của cộng đồng. Do vậy, ẩm thực gắn liền với văn hóa truyền thống và nguồn gốc của con người tại mỗi vùng đất. Phát triển du lịch ẩm thực không chỉ góp phần lan tỏa bản sắc văn hóa mà còn mang lại doanh thu đáng kể góp phần cải thiện đời sống kinh tế - xã hội của người dân địa phương. Theo Hiệp hội Du lịch ẩm thực thế giới (WFTA), du khách quốc tế dành trung bình 25 - 35% ngân sách cho các khoản chi tiêu liên quan đến thực phẩm và đồ uống trong hành trình du lịch.
Năm 2024 đánh dấu sự nở rộ của loại hình du lịch ẩm thực và chứng kiến sự gia tăng về nhu cầu kết hợp giữa trải nghiệm ẩm thực và tìm hiểu câu chuyện văn hóa đằng sau các món ăn của du khách trên toàn cầu. Nghiên cứu của Booking.com với sự tham gia khảo sát của gần 28000 du khách đến từ 33 quốc gia và vùng lãnh thổ đã cho thấy, những nhà khám phá ẩm thực (Culinary Excavator) là một trong bảy xu hướng du lịch nổi bật trong năm 2024. Cụ thể, 81% du khách trên thế giới mong muốn trải nghiệm ẩm thực địa phương và 61% quan tâm đến việc tìm hiểu nguồn gốc của những món ngon được coi là đặc sản cần phải thử khi ghé thăm một điểm đến.
Ẩm thực cũng đóng vai trò quan trọng trong hành trình du lịch của du khách Việt hơn bao giờ hết khi 73% dự định khám phá những món ăn cần phải thử tại điểm đến và 94% du khách ưu tiên thử đặc sản địa phương và khám phá hương vị truyền thống của các món ngon. Các nhà nghiên cứu của nền tảng đặt dịch vụ trực tuyến Booking.com cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tìm hiểu văn hóa địa phương thông qua ẩm thực khi nhận thấy những nhà khám phá ẩm thực mong muốn đào sâu và thấu hiểu nguồn gốc của các món ngon trong chuyến đi của họ nhằm phát hiện những di sản ẩm thực mới lạ tại điểm đến. Xu hướng tìm hiểu câu chuyện văn hóa ẩm thực hứa hẹn sẽ góp phần bảo tồn và lan tỏa các giá trị của các món ăn truyền thống có nguy cơ mai một và bị lãng quên. Thấu hiểu được sức mạnh của việc kể chuyện thông qua ẩm thực, các điểm đến và doanh nghiệp lữ hành cần truyền tải những mạch nguồn văn hóa và lịch sử của mỗi món ăn trong các hoạt động quảng bá tinh hoa ẩm thực. Từ đặc sản địa phương có hương vị truyền thống, những phiên bản món ngon được biến tấu đầy sáng tạo cho phù hợp với thời đại mới, đến những món ăn chất lượng được dày công "tạo tác" bởi các đầu bếp lành nghề trong các nhà hàng sang trọng.
Xu hướng ẩm thực cao cấp tại Châu Á - Thái Bình Dương năm 2025: Tôn vinh đặc tính địa phương và kỹ thuật nấu ăn truyền thống
Ẩm thực đóng vai trò quan trọng trong quyết định lựa chọn điểm đến của du khách xa xỉ tại thị trường châu Á - Thái Bình Dương (APAC). Theo Marriott International, 88% du khách đánh giá ẩm thực là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định lên kế hoạch kỳ nghỉ quốc tế, trong đó 40% đánh giá yếu tố này “rất quan trọng”. Theo dự báo của Marriott International trong nghiên cứu “Xu hướng du lịch ẩm thực 2025”, khu vực APAC được đánh giá là tâm điểm của du lịch ẩm thực trên thế giới khi chiếm 37,8% thị phần toàn cầu vào năm 2023, với mức tăng trưởng dự kiến là 6,2 nghìn tỷ USD vào năm 2033. Sự tăng trưởng mạnh mẽ của điểm nóng du lịch ẩm thực APAC nói chung và Việt Nam nói riêng được thúc đẩy bởi nền ẩm thực truyền thống cùng những trải nghiệm ẩm thực sáng tạo đã thu hút những tín đồ ẩm thực nội vùng và du khách quốc tế.
Nhấn mạnh về vai trò quan trọng của ẩm thực APAC trong việc định xu hướng ẩm thực toàn cầu trong năm 2025, ông Oriol Montal, Giám đốc điều hành chuỗi khách sạn thương hiệu hạng sang Marriott International tại APAC không bao gồm Trung Quốc, bày tỏ: “chúng tôi tin tưởng vào sức mạnh mang tính chuyển hóa của ẩm thực như một phương tiện để truyền tải những câu chuyện thú vị, trao đổi văn hóa và gắn kết cộng đồng. Báo cáo này nhấn mạnh tầm quan trọng của ẩm thực đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến quyết định du lịch của du khách. Thưởng thức ẩm thực đã trở thành một phần không thể thiếu và được coi là chiếc cầu nối giữa du khách với con người, vùng đất và tạo cơ hội để du khách hòa mình vào dòng chảy văn hóa bản địa tại điểm đến”.
Các nghiên cứu về xu hướng ẩm thực của tập đoàn khách sạn Hilton và Marriott International đã chỉ ra, trải nghiệm ẩm thực của khách du lịch tại châu Á không chỉ những món ăn “cao lương mỹ vị” trong các nhà hàng sang trọng, mà còn các đặc sản địa phương mang đậm phong vị dân dã. Theo nghiên cứu của Hilton, gần 50% du khách ưu tiên lựa chọn hoạt động khám phá ẩm thực trong chuyến đi của họ. Các chuyên gia nghiên cứu của Hilton cũng nhận thấy rằng, trong khi tìm kiếm phòng khách sạn, du khách quan tâm đến việc trải nghiệm các đặc sản địa phương và mong muốn thưởng thức các món ngon trong nhà hàng với tỷ lệ lần lượt 86% và 82%. Trong đó, Gen Z và Millennials được kỳ vọng sẽ dẫn dắt xu hướng du lịch ẩm thực khi 52% du khách thuộc hai thế hệ này sẵn sàng mở rộng hầu bao cho các trải nghiệm có liên quan đến ẩm thực.
Một khảo sát của Oxford Economics tại 5 thị trường gửi khách quốc tế lớn nhất đến Đông Nam Á gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Úc, Mỹ và Vương Quốc Anh đã chỉ ra ẩm thực là một trong những động lực lớn thúc đẩy lựa chọn điểm đến của du khách. Trong đó, tệp khách cao cấp quan tâm đến ẩm thực nhiều hơn so với khách trung lưu và bình dân, và nhu cầu ghé thăm các điểm đến chuyên cung cấp dịch vụ ẩm thực cao cấp cao gấp 2,5 lần so với những điểm đến chỉ có dịch vụ thông thường. Khi đến với Đông Nam Á nói chung và Việt Nam nói riêng, phân khúc khách hạng sang cũng sẵn sàng chi trả thêm 250 USD một người một ngày để thưởng thức các dịch vụ ẩm thực đẳng cấp.
Nghiên cứu “New Luxe Landscapes” về xu hướng du lịch của khách xa xỉ có giá trị tài sản ròng cao (HNW) tại châu Á - Thái Bình Dương của tập đoàn khách sạn hạng sang Marriott International chỉ ra, 57% du khách háo hức về trải nghiệm hòa mình vào cộng đồng để tương tác trực tiếp với người dân địa phương, và 53% coi việc khám phá các khu chợ đêm sầm uất, các món ăn đường phố và đồ ăn địa phương là một trải nghiệm lý tưởng để khám phá điểm đến về đêm. Đáng chú ý, khách Hàn Quốc thuộc phân khúc hạng sang cho biết sẵn sàng mở rộng hầu bao để trải nghiệm ẩm thực địa phương, các món cocktail tại quán bar và dự định chi trả cao hơn cho các lựa chọn ẩm thực chất lượng cao trong các nhà hàng đạt sao Michelin danh giá với tỷ lệ lựa chọn lần lượt 42% và 30%. Để đón đầu làn sóng du khách “sang chảnh”chịu chi, các nhà hàng, quán bar tại các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng cần phát triển các sản phẩm dịch vụ ẩm thực chất lượng cao với thực đơn phong phú được chế biến bởi các đầu bếp nổi tiếng, các lựa chọn đồ uống có cồn cao cấp đến các món cocktail được biến tấu đầy mới lạ theo hướng “cá nhân hóa cảm xúc”, và chú trọng vào yếu tố độc quyền và thượng hạng khi tăng giá bằng việc hạn chế phạm vi thưởng thức và giới thiệu quyền truy cập đặc biệt cho khách hàng thành viên.
Nghiên cứu “The Future of Food 2025” (Xu hướng ẩm thực 2025) của Marriott International cũng đã chỉ ra nhiều xu hướng nổi bật định hình du lịch ẩm thực và đồ uống tại khu vực APAC như xu hướng ẩm thực từ Châu Á - Thái Bình Dương đến thế giới, ẩm thực chú trọng đến sức khỏe, sự hồi sinh của các thành phần nguyên liệu và phương thức truyền thống, trải nghiệm ẩm thực đa giác quan trong không gian bền vững,... Đặc biệt, Marriott International đã vinh danh TP.HCM là một trong mười điểm đến ẩm thực mới nổi tại APAC nhờ những trải nghiệm ẩm thực độc đáo, có tính bản địa cao khi tôn vinh các nguyên liệu địa phương và kỹ thuật nấu ăn truyền thống. Xu hướng định nghĩa lại ẩm thực cao cấp khi tôn vinh đặc tính địa phương trong năm 2025 đòi hỏi các nhà hàng cần mang những nguyên vật liệu địa phương vào ẩm thực cao cấp cũng như nỗ lực bảo tồn cách chế biến truyền thống, đổi mới quy trình nấu ăn, qua đó gìn giữ và lan tỏa các di sản văn hóa ẩm thực truyền thống.