Hải nữ Jeju - Biểu tượng kiên cường giữa biển trời Hàn Quốc
Giữa đảo Jeju xanh ngọc, hải nữ Haenyeo hiện lên như biểu tượng sống động của nghị lực, gắn bó với đại dương và lưu giữ di sản văn hóa Hàn Quốc.
Khi mặt trời chưa kịp ló dạng trên đỉnh Hallasan, đảo Jeju đã thức giấc trong nhịp sóng vỗ đều đặn. Mùi muối biển phả vào gió, mằn mặn và nồng nàn. Trên bờ đá bazan đen bóng, những người phụ nữ thấp thoáng trong bộ đồ cao su, chiếc mặt nạ đơn sơ, kéo theo phao và chiếc giỏ treo lủng lẳng.
Đó là hải nữ Jeju (Haenyeo) – những “người con gái của biển” đã làm nên linh hồn của hòn đảo.
Không tiếng động cơ, không bình dưỡng khí. Chỉ có hơi thở tự nhiên và ý chí phi thường. Họ lặn xuống, hòa mình trong làn nước xanh ngọc, tìm kiếm sản vật từ lòng đại dương. Âm thanh “sumbisori” – tiếng thở bật ra sau mỗi lần nhịn thở – vang vọng trên mặt sóng, vừa như tiếng thở dài, vừa như khúc ca sự sống.
Nghề sống khởi nguồn từ gian khó
Lịch sử nghề hải nữ bắt đầu từ hàng trăm năm trước. Khi đàn ông ra khơi xa hoặc theo nghề đánh bắt lớn, phụ nữ Jeju gánh lấy công việc lặn biển ven bờ. Ban đầu, họ chỉ hái nhặt rong biển, sò, ốc phục vụ bữa ăn. Dần dần, nghề lặn trở thành nguồn sống chính, nuôi dưỡng cả gia đình và cộng đồng.
Người ta kể rằng, thế kỷ XVII đã có ghi chép về hải nữ Jeju. Hình ảnh phụ nữ chống chọi với sóng gió, tay cầm giỏ, miệng ngậm hơi, trở thành biểu tượng khác biệt so với những ngư dân đàn ông ở nơi khác.
Từ những thiếu nữ đôi mươi đến những cụ bà 70, 80 tuổi, họ vẫn nối tiếp nhau xuống biển. Làn da sạm nắng, đôi tay chai sần, ánh mắt sáng rực kiêu hãnh – tất cả vẽ nên chân dung đặc biệt của phụ nữ Jeju.
Dụng cụ giản dị, tinh thần phi thường
Bộ đồ nghề của hải nữ thật đơn giản: một bộ quần áo cao su bó sát để giữ ấm, chiếc mặt nạ kính tròn, đôi chân vịt nhỏ và giỏ treo phao bằng lưới. Không bình dưỡng khí. Không máy móc hỗ trợ.
Mỗi lần lặn, họ có thể nín thở đến 2–3 phút, xuống sâu hơn 10 mét. Trong làn nước lạnh buốt, họ khéo léo dùng móc sắt gỡ từng con bào ngư bám chặt vào đá, cẩn thận nhặt những con nhím biển, hay cắt rong biển trôi lửng.
Mỗi hơi thở là một lần đánh cược. Biển dữ có thể cuốn đi bất cứ lúc nào. Nhưng chính sự giản dị trong công cụ, cộng với sức mạnh tinh thần, đã làm nên nét độc đáo của hải nữ Jeju – nơi con người đối thoại trực tiếp với thiên nhiên.
Nét văn hóa cộng đồng và làn điệu dân ca
Trước mỗi chuyến lặn, hải nữ tập trung bên bờ biển, cất lên những làn điệu dân ca cổ. Lời ca vang giữa sóng gió, như lời cầu an, như tiếp thêm sức mạnh.
Họ không đi lặn một mình, mà thành từng nhóm. Tinh thần đoàn kết được đặt lên hàng đầu. Nếu một người gặp nguy hiểm, những người khác sẽ cùng nhau hỗ trợ. Đó là cộng đồng chặt chẽ, gắn kết bằng cả máu, mồ hôi và nước mắt.
Tiếng ca, tiếng thở, nhịp sống… tất cả tạo nên bức tranh sinh động, phản ánh mối quan hệ bền chặt giữa con người với biển trời.
Từ mưu sinh thành di sản nhân loại
Ngày nay, nghề hải nữ không chỉ mang ý nghĩa kinh tế. Nó đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
Điều này khẳng định giá trị đặc biệt của một nghề truyền thống độc đáo, vừa thể hiện sức mạnh cá nhân, vừa phản ánh bản sắc văn hóa cộng đồng. Hải nữ Jeju trở thành biểu tượng của sự bền bỉ, kiên cường, không khuất phục trước thiên nhiên khắc nghiệt.
Tuy nhiên, sự phát triển hiện đại cũng mang đến thách thức. Số lượng hải nữ đang giảm dần. Nhiều người trẻ không còn mặn mà với nghề, bởi sự vất vả và nguy hiểm. Phần lớn hải nữ hiện nay đã lớn tuổi, trong khi lớp kế cận ít dần.
Du khách và những trải nghiệm độc bản
Đến Jeju, du khách không chỉ dừng lại ở cảnh quan thiên nhiên hay ngọn Hallasan hùng vĩ. Một điểm đến đặc biệt là Bảo tàng Haenyeo – nơi lưu giữ hình ảnh, câu chuyện và hiện vật về hải nữ.
Tại đây, người ta có thể nghe lại tiếng “sumbisori”, xem lại thước phim về cuộc đời lặn biển, nhìn những đôi găng tay cũ, những chiếc giỏ đã sờn. Đó là cách để hiểu sâu hơn, cảm nhận rõ hơn giá trị văn hóa.
Ngoài bảo tàng, trên các bãi biển Jeju vẫn có những buổi trình diễn lặn cho khách. Không màu mè, không phô trương, chỉ là những động tác giản dị, tái hiện một nghề đã tồn tại hàng trăm năm.
Sau buổi lặn, du khách có thể thưởng thức hải sản tươi sống do chính hải nữ mang lên. Từ nhím biển, bào ngư, cho đến rong biển, sò ốc… tất cả đều mang hương vị mặn mòi của biển và hơi thở của sự sống.
Biểu tượng của phụ nữ Hàn Quốc
Hải nữ Jeju là minh chứng cho bản lĩnh của phụ nữ Hàn Quốc. Họ không chỉ giữ vai trò lao động chính trong gia đình, mà còn là người truyền cảm hứng về sức mạnh, sự kiên trì và tinh thần không ngại khó.
Trong từng nhịp lặn, ta thấy bóng dáng của cả một dân tộc từng đối diện với thử thách, vẫn kiên cường đứng vững. Chính vì vậy, hình ảnh hải nữ không chỉ gắn với Jeju, mà còn trở thành niềm tự hào chung của Hàn Quốc.
Giữa khắc nghiệt và thi vị
Đi dọc những bờ đá bazan, thấy giỏ treo phao trôi lửng, bóng dáng phụ nữ ngoi lên từ mặt sóng, ta dễ nhận ra sự tương phản kỳ lạ: khắc nghiệt nhưng thi vị.
Khắc nghiệt vì sóng dữ, vì lạnh buốt, vì hiểm nguy. Thi vị bởi sự gắn kết con người với thiên nhiên, bởi tinh thần lao động đầy chất thơ.
Du khách rời Jeju, nhưng âm thanh “sumbisori” vẫn đọng lại, như một giai điệu ám ảnh, nhắc nhớ về những cuộc đời đã hòa mình cùng biển.
Hải nữ Jeju không chỉ là nghề, mà là biểu tượng. Không chỉ là mưu sinh, mà là di sản. Không chỉ là lao động, mà là nghệ thuật sống giữa thiên nhiên.
Đến Jeju, hãy một lần dõi theo bóng dáng hải nữ, để hiểu vì sao họ đã trở thành biểu tượng kiên cường giữa biển trời Hàn Quốc.
