Đưa hương vị núi rừng Tây Nguyên vào bàn ăn Ca C’roh
Trong hơi lạnh bảng lảng của đêm Măng Đen, Ca C’roh hiện ra như một căn bếp ấm của người Tây Nguyên, nơi gỗ, lửa và hương vị bản địa hòa quyện. Ở nơi ấy, tôi tìm thấy dư âm của đại ngàn trong từng món quà của núi rừng.
Một chiếc quán thấm đẫm tình yêu với núi rừng
Dưới những tán thông cao vút, Ca C’roh gây ấn tượng tuyệt đối với những khách ghé thăm khu phố đêm bởi hơi thở Tây Nguyên được thổi vào từng mảng không gian, từng chiếc mặt bàn, thớ gỗ đặt trong quán. Chiếc quán ấy tuy nhỏ nhưng lại mang theo tình yêu núi rừng to lớn của họa sĩ Đinh Nhật Tân - nghệ sĩ người H’rê đã có 15 năm gắn bó với điêu khắc gỗ Tây Nguyên.
Không gian quán khiến tôi lập tức dừng lại từ cái nhìn đầu tiên: chiếc cổng gỗ được khắc hai bức tượng chào đón, bên trong là hình hài một con con cá gỗ khổng lồ, thân mình phủ kín hoa văn truyền thống đặc trưng của Tây Nguyên.
Trò chuyện với Ly Se - cô gái người H’rê đang làm việc tại quán, tôi mới biết tên gọi Ca C’roh nghĩa là “cá khô” trong tiếng H’rê - món ăn gần như không thể thiếu trong gian bếp của những gia đình người H’rê tại đây. Và Ca C’roh muốn mang hương vị thân quen ấy từ nhà, từ làng đến bàn ăn để bất cứ ai cũng có thể cảm nhận sự gắn bó bền chặt giữa ẩm thực và văn hóa bản địa, Ly Se nói.
Điều làm tôi ấn tượng nhất chính là cách quán biến gỗ thành linh hồn của không gian. Thay vì những bức tượng nhà mồ mang yếu tố tâm linh, thờ phụng, những bức tượng gỗ ở Ca C’roh lại kể về những câu chuyện của núi rừng, của xóm làng, gia đình, tuổi thơ: người mẹ bồng con, người cha cõng con, người ôm thú cưng hay bức tượng hai người đàn ông khiêng con heo ở góc quán. Đó không chỉ là nghệ thuật, mà là ký ức được tái hiện bằng gỗ, gần gũi và chân thật như một cộng đồng thu nhỏ.
Gỗ kể chuyện, ẩm thực gợi nhớ tuổi thơ
Họa sĩ Đinh Nhật Tân đã lựa chọn tái sử dụng gỗ từ những xác tàu thuyền đi biển để tạo nên bàn, ghế và những bức tượng trang trí. Tôi sờ vào mặt bàn, thấy cả vết đinh, vết cắt vẫn còn đó, như chứng tích về hành trình của mảnh gỗ: từ đại ngàn xuống biển, qua hàng trăm ngàn con sóng, rồi trở lại với núi rừng. Sự gồ ghề ấy khiến từng chi tiết trong quán trở thành lời nhắc nhở về vòng đời bền bỉ của thiên nhiên.
Menu của Ca C’roh cũng không giống bất kỳ nơi nào tôi từng thấy. Nó giống một cuốn hồi ký ẩm thực, nơi anh Tân kể lại ký ức qua từng món ăn. Từ những ngày còn nhỏ, cùng ba đi làm rẫy hay món mà Hi Súc (bé Súc) hay làm cho Boq (ông) ăn, hoặc món gỏi Hi Thảo (bé Thảo) thường làm trong bữa cơm gia đình. Những câu chuyện giản dị nhưng mở ra cả khung cảnh tuổi thơ nơi đại ngàn, nơi có những thửa ruộng bậc thang thoai thoải, khu rừng rậm rạp, dòng suối róc rách chảy và cả những bữa cơm, buổi tiệc làng ấm áp trong không khí quây quần.
Ở đó có “A Căm” - món đặc sản của suối với cá bống, tép, ốc, đôi khi có cả ếch suối, trộn cùng cà đắng, tiêu rừng, gói lá chuối rồi nướng than hoa. Có Xôi Que Ê-Đê - thịt ba chỉ heo làng bọc trong nếp, gói lá chuối nướng lên thơm lừng, mỡ heo tươm ra thấm đẫm lớp xôi, tỏa hơi nóng át cái lạnh vùng núi. Có Heo Nướng Ống Tre - thịt heo cùng lá, thảo mộc, tiêu rừng nướng trong ống tre, nứa, bịt lại bằng lá chuối, nướng đến khi hơi nóng khiến miệng ống sủi bọt và đẩy lá chuối ra ngoài.
Có cả Gỏi Cà Đắng giã với ớt chim xanh. Cà đắng là một loại quả dại mọc ven đường, qua tay bà con đồng bào Tây Nguyên lại trở thành món ăn giúp mâm cơm thêm tròn vị. Hay khi thử món heo, bò gác bếp ăn kèm muối kiến vàng rừng do người J’rai giã - vị chua dịu xen chút giòn tan, khiến món ăn vừa lạ vừa quen.
Cơm Ca C’roh với cá khô và lá mì lại là một trải nghiệm khác. Cá khô mặn mặn, ngọt ngọt hòa cùng vị béo bùi của lá mì giã nhuyễn được cuốn trong lá lốt tươi the the như gói trọn sự giản dị mà đầy khéo léo trong bữa cơm thường ngày của người đồng bào Tây Nguyên. Còn cá niêng là đặc sản vùng suối, thịt chắc do bơi ngược dòng, nhiều xương dăm nhỏ, nướng than phải khéo léo để tránh làm vỡ phần ruột, giữ trọn hương vị thịt cá.
Thức uống từ rừng, ấm áp như lời mời
Ngoài món ăn, Ca C’roh còn có một thức uống mà tôi nhớ mãi: nước Chòi Mòi Lên Men. Chòi Mòi, loại quả rừng có vị chua ấy, khi được ngâm cùng đường, cho ra thứ nước đỏ sẫm, uống nóng, thêm quế và hồi, khiến cơ thể như được sưởi ấm giữa đêm cao nguyên. Với người phụ nữ, đây còn là loại quả “gọi máu về”, giúp bổ máu và hồi sức, Ly Se nói với tôi.
Trong khoảnh khắc ngồi bên bàn gỗ, nhấp ngụm nước chòi mòi để hương thơm ào vào khoang miệng nóng hổi, nghe tiếng nhạc cồng chiêng xa xa vọng lại, tôi chợt thấy Ca C’roh không chỉ là một quán ăn. Nó giống một ngôi nhà, nơi ký ức, hương vị và văn hóa bản địa của Măng Đen được gom góp, giữ gìn và trao lại cho những người lữ khách.
Ca C’roh có thể nhỏ bé giữa khu phố đêm Măng Đen, nhưng lại mở ra cả một thế giới Tây Nguyên thuần khiết, nơi nghệ thuật gỗ và ẩm thực bản địa hòa quyện. Chỉ chưa đầy một năm hoạt động, quán đã nhận trọn vẹn những lời khen và đánh giá 5 sao - điều chẳng dễ gì có được. Và với tôi, Ca C’roh không đơn thuần là nơi để ăn uống, mà còn là nơi để lắng nghe tiếng nói của núi rừng, để chạm vào hồn Tây Nguyên trong từng chi tiết tưởng chừng bình dị.
CÓ THỂ BẠN SẼ THÍCH
