“Hỷ sự Hát Bội” – Khi bánh cưới Việt tỏa sáng tại đấu trường ẩm thực quốc tế
Chiếc bánh cưới “Hỷ sự Hát Bội” đoạt huy chương vàng tại HKICC 2024 không chỉ là tuyệt phẩm ẩm thực, mà còn là biểu tượng lan tỏa nghệ thuật hát bội Việt trên đấu trường quốc tế.
Khi nhắc đến những đại diện mang đậm dấu ấn văn hóa Việt Nam tại các sự kiện quốc tế, ta thường nghĩ đến áo dài, nón lá hay các điệu múa truyền thống. Thế nhưng, tại Hong Kong International Culinary Classic 2024 (HKICC) – một trong những cuộc thi ẩm thực danh giá bậc nhất châu Á, một “đại sứ văn hóa” mới đã xuất hiện trong hình hài vô cùng bất ngờ: một chiếc bánh cưới ba tầng mang tên “Hỷ sự Hát Bội”.
Tác giả của kiệt tác này là nghệ nhân trẻ Nguyễn Hữu Thiên Ân – người đã kết hợp tinh thần dân tộc, nghệ thuật trình diễn cổ truyền và kỹ thuật làm bánh hiện đại để tạo nên một tác phẩm khiến giới chuyên môn thán phục và mang về huy chương vàng danh giá cho Việt Nam.
Sân khấu quốc tế, tinh thần Việt Nam
Được tổ chức hai năm một lần tại Hong Kong, HKICC là nơi quy tụ những đầu bếp và nghệ nhân bánh tài năng nhất khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Đây không chỉ là cuộc thi về kỹ năng chế biến hay tạo hình, mà còn là không gian sáng tạo, nơi các nghệ nhân được khuyến khích kể câu chuyện văn hóa thông qua ẩm thực.
Trong sân chơi đầy cạnh tranh ấy, “Hỷ sự Hát Bội” nổi bật như một dấu son khác biệt – không chỉ vì kỹ thuật chế tác xuất sắc, mà vì chiều sâu ý tưởng và thông điệp nhân văn mạnh mẽ. Chiếc bánh đã vượt lên khỏi khuôn khổ của một món tráng miệng, trở thành tác phẩm thị giác – vị giác – văn hóa.
Hát bội và lớp lang ẩn dụ trong hình dáng chiếc bánh
Không phải ngẫu nhiên mà hát bội – một loại hình nghệ thuật sân khấu cổ truyền có từ thế kỷ XVII – lại được Thiên Ân chọn làm nguồn cảm hứng chủ đạo. Trong bối cảnh nghệ thuật truyền thống ngày càng mai một trước dòng chảy hiện đại, việc đưa hát bội vào một sản phẩm sáng tạo như bánh cưới là một lựa chọn vừa táo bạo, vừa sâu sắc.
Chiếc bánh gồm ba tầng, mang ý nghĩa biểu tượng rõ rệt:
- Tầng dưới cùng mô phỏng trống hát bội – một biểu tượng không thể thiếu trong mỗi vở diễn. Chiếc trống không chỉ tạo nhịp điệu mà còn kết nối cảm xúc nghệ sĩ với khán giả. Đi kèm là hình ảnh sen đá đỏ – loài thực vật mang thông điệp về sự kiên cường, bền vững – tượng trưng cho sự thủy chung trong hôn nhân.
- Tầng giữa thiết kế theo hình lục giác, như một “nhịp cầu thời gian”, nối kết giữa quá khứ (nghệ thuật cổ truyền) và hiện tại (tư duy thẩm mỹ mới). Đây là lớp tầng khẳng định rằng: những giá trị xưa vẫn có thể tồn tại song hành trong nhịp sống hiện đại.
- Tầng trên cùng chính là điểm nhấn: hai nhân vật hát bội trong tạo hình đối đầu trên sân khấu, nhưng lại là cô dâu – chú rể nắm tay nhau bước vào lễ cưới. Hình ảnh này ẩn chứa một thông điệp sâu sắc: tình yêu – như nghệ thuật – cần sự thấu hiểu, cần vượt qua đối nghịch để hòa hợp và song hành.
Tất cả các chi tiết đều được thực hiện bằng kỹ thuật tạo hình fondant đỉnh cao, kết hợp sắc màu dân gian và đường nét tinh tế đến từng milimet. Tác phẩm là sự giao thoa hoàn hảo giữa mỹ thuật truyền thống và hiện đại.
Thiên Ân: người nghệ nhân kể chuyện bằng đường
Sinh năm 1996, Nguyễn Hữu Thiên Ân là một trong số ít nghệ nhân trẻ theo đuổi hướng đi đầy thử thách: biến bánh ngọt thành hình thái kể chuyện văn hóa. Từng tốt nghiệp ngành thiết kế nội thất, nhưng đam mê với nghệ thuật làm bánh đã đưa anh sang một lối rẽ mới. Với tư duy sáng tạo đa ngành, anh luôn nhìn bánh không đơn thuần là một sản phẩm ẩm thực, mà là tác phẩm có linh hồn, có thông điệp và mang sứ mệnh kể chuyện.
Chia sẻ về chiếc bánh “Hỷ sự Hát Bội”, anh cho biết:
“Tôi không muốn chiếc bánh chỉ đẹp để ngắm, mà phải làm lay động cả xúc giác và vị giác. Tôi muốn người nước ngoài khi nhìn thấy hình ảnh hát bội trên chiếc bánh sẽ tò mò, và khi nếm thử, họ cảm nhận được một phần văn hóa Việt qua hương vị, màu sắc và ý nghĩa ẩn sau từng chi tiết.”
Đó không phải là lời nói suông. Thực tế, chiếc bánh không chỉ đẹp mà còn được chế tác từ nguyên liệu tự nhiên, an toàn với vị ngọt dịu, mùi hương thanh thoát – hoàn toàn phù hợp với chuẩn mực ẩm thực cao cấp quốc tế.
Bước tiến mới của văn hóa Việt trên bản đồ thế giới
Thành công của “Hỷ sự Hát Bội” tại HKICC không chỉ là chiến thắng cá nhân của một nghệ nhân, mà còn là bước tiến dài cho việc quảng bá văn hóa Việt ra thế giới bằng hình thức phi truyền thống – trong lĩnh vực ẩm thực cao cấp.
Chúng ta đã từng tự hào với phở, bánh mì, bún chả,… trên bản đồ ẩm thực thế giới. Nhưng chiếc bánh của Thiên Ân cho thấy một góc nhìn mới: ẩm thực không chỉ là món ăn, mà có thể là kênh truyền thông mạnh mẽ về bản sắc văn hóa dân tộc, nếu được đặt trong tay những người có tâm và có tầm.
Chiến thắng này cũng mở ra cơ hội cho việc kết nối các ngành sáng tạo như mỹ thuật, sân khấu, kiến trúc với ẩm thực, để tạo nên những sản phẩm đa tầng, đa nghĩa, chạm vào nhiều giác quan và cảm xúc của người thưởng thức.
