Naadam - Linh hồn của mùa hè Mông Cổ
Naadam không chỉ là lễ hội - đó là bản sắc sống động của người Mông Cổ, nơi du khách có thể chạm tay vào tinh thần thảo nguyên, hòa mình vào nhịp đập văn hóa du mục.
Tháng Bảy trên thảo nguyên Mông Cổ là thời khắc kỳ diệu. Khi tuyết tan, cỏ xanh trở lại, đàn gia súc no nê gặm cỏ và những cơn gió mang theo hương hoa dại mát rượi thổi qua thảo nguyên mênh mông, đó cũng là lúc người dân Mông Cổ hân hoan chào đón Naadam – lễ hội lớn nhất, tự hào nhất của dân tộc họ.
Naadam, với tên đầy đủ “Eriin Gurvan Naadam” – “Ba môn thi đấu của đàn ông”, là lễ hội truyền thống kết hợp giữa thể thao, văn hoá và yếu tố tâm linh. Diễn ra vào ngày 11–13/7 hằng năm, đúng dịp Quốc khánh Mông Cổ, sự kiện chính được tổ chức long trọng tại Ulaanbaatar, nhưng dư âm lễ hội lan tỏa khắp các tỉnh vùng sâu vùng xa, tạo nên một mùa hè rộn ràng từ thảo nguyên tới đô thị.
Ba môn thi đấu chính – đua ngựa, bắn cung và đấu vật – không chỉ là trò chơi, mà là biểu hiện tinh túy của truyền thống du mục đã ăn sâu vào máu thịt người Mông Cổ suốt hàng ngàn năm.
Khác với đua ngựa hiện đại, Naadam tôn vinh sự bền bỉ và kỹ năng điều khiển hơn là tốc độ thuần tuý. Ngựa đua là giống ngựa thảo nguyên nhỏ con, dẻo dai, có khả năng vượt hàng chục kilomet địa hình phức tạp mà không hề kiệt sức. Điều đặc biệt là nài ngựa là những đứa trẻ từ 5–13 tuổi, cưỡi ngựa mà không yên, không bàn đạp – một hình ảnh thể hiện sự gắn kết từ nhỏ giữa người và ngựa.
Cảnh tượng hàng trăm chú ngựa cùng lao vun vút giữa đồng cỏ, phía sau là bụi mù mịt, bên đường là tiếng hò reo cổ vũ của người dân, khiến du khách không khỏi rùng mình vì xúc động.
Trong các môn, đấu vật Mông Cổ là biểu tượng rõ nét nhất của nam tính, danh dự và uy lực. Không có hạng cân, không giới hạn thời gian, không phân biệt tuổi tác – đấu sĩ chỉ cần quật ngã đối phương xuống đất là giành chiến thắng.
Trước khi thi đấu, các đô vật mặc áo vest truyền thống hở ngực, biểu diễn điệu “điệu múa đại bàng”, mô phỏng chim đại bàng tung cánh – loài vật thiêng của thảo nguyên. Đó không chỉ là nghi thức khởi động, mà còn là lời tuyên thệ danh dự trước cộng đồng.
Khác với thể thao hiện đại, bắn cung ở Naadam không chỉ là trò chơi mà là minh chứng cho kỹ năng sinh tồn, lòng kiên định và khả năng giữ bình tĩnh của người du mục. Cung tên được làm thủ công, đích ngắm là các cọc tròn đặt cách xa hàng chục mét. Người bắn (gồm cả nam và nữ) phải nhắm trúng mục tiêu bằng lực tay, không có thiết bị hỗ trợ. Mỗi lần mũi tên bay trúng đích, đội cổ vũ sẽ hô vang bài ca chiến thắng truyền thống, hòa cùng tiếng kèn trống đầy hào khí.
Lễ hội chính tại sân vận động quốc gia Ulaanbaatar bắt đầu bằng lễ rước cờ linh thiêng, các màn diễu hành hoành tráng trong trang phục dân tộc deel, cùng những điệu múa dân gian, âm nhạc truyền thống Morin Khuur (đàn đầu ngựa) vang lên réo rắt.
Một trong những điểm nhấn đặc biệt là nghi thức tế trời – hoạt động mang màu sắc tâm linh của người Mông Cổ. Trong không gian tôn nghiêm, người dân cầu nguyện cho mùa màng bội thu, quốc thái dân an và tinh thần cộng đồng gắn kết.
Naadam không chỉ là lễ hội cho người thi đấu – đó là ngày hội của toàn dân. Khắp các tỉnh thành, người Mông Cổ tụ họp bên nhau, mặc những bộ trang phục rực rỡ, ăn các món truyền thống như thịt cừu nướng, bánh bột chiên khuushuur, uống sữa ngựa lên men airag, hát dân ca và kể cho nhau nghe những câu chuyện tổ tiên.
Trẻ em chơi trò chơi dân gian, người lớn tụ hội xem thi đấu, các khu chợ truyền thống nhộn nhịp với hàng thổ cẩm, thủ công mỹ nghệ và quà lưu niệm đặc trưng. Naadam biến cả Mông Cổ thành một sân khấu sống động, nơi mỗi người đều là một phần không thể thiếu của bản sắc dân tộc.
Đối với du khách quốc tế, tham gia Naadam là cơ hội vàng để khám phá chiều sâu văn hoá Mông Cổ. Bạn không chỉ là người xem, mà có thể sống như người dân du mục – ngủ trong lều gers, cưỡi ngựa, mặc trang phục truyền thống, học bắn cung và thưởng thức âm nhạc dân gian.
Nhiều tour du lịch được thiết kế riêng cho dịp Naadam, kết hợp lễ hội với khám phá vùng ngoại ô Ulaanbaatar, hồ Khövsgöl trong xanh, sa mạc Gobi bí ẩn hay các tu viện Phật giáo linh thiêng.
CÓ THỂ BẠN SẼ THÍCH
